Εκατομμύρια τηλεθεατές στήθηκαν από την περασμένη Παρασκευή μπροστά στο Netflix για να δουν την πολυαναμενόμενη νέα σεζόν και τους επαναστάτες που… κατάντησαν υπερόπλο του καπιταλισμού – Η σειρά έχει απογειωθεί, το ντοκιμαντέρ «Money Heist: The Phenomenon» είναι ήδη στον αέρα και τα λεφτά είναι πολλά
Ελεύθεροι-πολιορκημένοι στην Κεντρική Τράπεζα της Μαδρίτης εκείνοι, έγκλειστοι στα σπίτια μας εμείς, η συγκυρία για να ταυτιστούμε όσο ποτέ πριν με τους ήρωες του «Casa de Papel», το οποίο έκανε πρεμιέρα την περασμένη Παρασκευή για τέταρτη σεζόν στο Netflix, ξεπερνά πια τα όρια της τέλειας συμπαντικής συνωμοσίας και φλερτάρει με το μεταφυσικό.
Τη λατρεύει ο Στίβεν Κινγκ, ο οποίος εξήρε μέσω Twitter το σενάριο και την πλοκή της σειράς, αλλά και ο Νεϊμάρ. Ο τελευταίος μάλιστα κατάφερε να τρυπώσει στο καστ της «Τέλειας Ληστείας» και να κάνει ένα μικρό πέρασμα στο έκτο και το όγδοο επεισόδιο του προηγούμενου, τρίτου, κύκλου, υποδυόμενος έναν μοναχό ονόματι Ζοάο. «Ηταν μία από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου», δήλωσε πέρσι το φθινόπωρο ο Βραζιλιάνος σούπερ σταρ της Παρί Σεν Ζερμέν με περίσσια ανακούφιση. Οι κατηγορίες που του είχαν ασκηθεί από τη βραζιλιάνικη Δικαιοσύνη είχαν πια καταπέσει και το Netflix αποφάσισε να επαναφέρει τις σκηνές του, τις οποίες προηγουμένως είχε αποσύρει, προφανώς ελέω πολιτικής ορθότητας.
Ανάλογα συναισθήματα μοιράζονται αυτές τις μέρες και οι φανατικοί τηλεθεατές της σειράς-φαινομένου που λογικά αγάλλονται, αφού τα οκτώ επεισόδια της τέταρτης σεζόν κυκλοφόρησαν μόλις πριν τρεις ημέρες στο Netflix. Παρά βέβαια το βραχύ διάστημα που έχει μεσολαβήσει, ήδη οι ορκισμένοι θιασώτες της ευγενούς συμμορίας του Προφεσόρ πρέπει να έχουν καταναλώσει μονοκοπανιά τουλάχιστον το ήμισυ του νέου κύκλου.
Αυτό συνάγει κανείς αν ρίξει μια ματιά στα στατιστικά στοιχεία που ανακοίνωσε το Netflix για την προηγούμενη σεζόν της σειράς: μέσα στην πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, οπότε και κυκλοφόρησε, την παρακολούθησαν 34 εκατομμύρια χρήστες (δηλαδή πολλαπλάσιοι τηλεθεατές), ενώ 24 εκατομμύρια δεν πήραν τα μάτια τους από πάνω της, ολοκληρώνοντας και τα 8 επεισόδιά της σε διάστημα 7 ημερών.
Δύσκολα εκπλήσσεται πλέον κανείς από τη διείσδυση και την απήχηση του ισπανικού σίριαλ που, παρότι εκβιάζεται από την ίδια την επιτυχία του σε αλλεπάλληλα σίκουελ, αποφεύγει τη φλυαρία, εκτυλίσσεται αριστοτεχνικά, κυλά σαν νεράκι. Οπως ακριβώς η 9η Συμφωνία του Μπετόβεν, το τελευταίο μέρος της οποίας -ναι, αυτή που περιέχει στίχους από την «Ωδή στη χαρά» του Σίλερ και θεωρείται το magnum opus του Γερμανού συνθέτη-, επιλέχθηκε για να επενδύσει μουσικά το τρέιλερ του τέταρτου κύκλου. Μη βιάζεστε να τρίψετε τα χέρια σας περιμένοντας κάποιο συμβατικό happy end. Μάλλον προς game over ιχνηλατούμε, όπως τιτλοφορείται και το πρώτο επεισόδιο του νέου κύκλου.
Και «όλα πάνε κατά διόλου»!
«Αρκεί μια στιγμή για να πάνε όλα κατά διαόλου», ακούγεται να λέει με τη χαρακτηριστικά αποστασιοποιημένη, σχεδόν απαθή, φωνή της η Τόκιο, την ώρα που η κάμερα ακολουθεί ένα λευκό λούτρινο αρκουδάκι να πέφτει με δύναμη στο πάτωμα. Αυτή τη φορά οι αυτόκλητοι μοντέρνοι Ρομπέν των Δασών την έχουν άσχημα. Η Ναϊρόμπι ψυχορραγεί, ο Προφεσόρ στροβιλίζεται στην ίδια του την πλάνη αφήνοντας την ομάδα χωρίς καθοδήγηση (εντάξει, ίσως η λέξη χειραγώγηση είναι πιο ακριβής), η τέως ινσπεκτόρα Ρακέλ aka Λισμπόα βρίσκεται πια στα χέρια των πρώην συναδέλφων της αστυνομικών, κυρίως είναι ο σπόρος της υποψίας ότι ένα από τα μέλη της συμμορίας μηχανορραφεί εναντίον των ομόσταβλών του που διαβρώνει τις ψυχές των ηρώων και δεν τους επιτρέπει να λειτουργήσουν με νηφαλιότητα και καθαρό νου, τα πιο χρήσιμα δηλαδή εργαλεία για να τη σκαπουλάρουν ξανά.
Ηθικές εναλλαγές
Αλλωστε η συναισθηματική εμπλοκή του τηλεοπτικού κοινού με τους αντιήρωες της «Τέλειας Ληστείας» και τα σκοτάδια τους είναι αναμφίβολα ένα από τα κυρίαρχα, αν όχι το βασικότερο, συστατικά στη συνταγή της επιτυχίας της σειράς. Κι αυτό είναι κάτι που παραδέχεται πρώτος απ’ όλους ο άνθρωπος που οραματίστηκε και δημιούργησε το απόλυτο hit του Netflix, γέννησε τους χαρακτήρες και εξακολουθεί επιδέξια να τους μεταχειρίζεται, ο 52χρονος Αλεξ Πίνα. «Ανέκαθεν οι ληστείες ήταν ένα θέµα που µε γοήτευε. Πάντα δούλευαν καλά στις κινηματογραφικές ταινίες µε διάρκεια µιάµισης ή δύο ωρών και σκέφτηκα ότι θα ήταν µια αληθινή δοκιµασία να µεταφέρω µια ληστεία σε σειρά.
Ενώ ήµασταν συνηθισµένοι στο αµερικανικό ύφος, θέλαµε να κάνουµε κάτι διαφορετικό. Με χαρακτήρες πιο πραγµατικούς, πιο συναισθηµατικούς. Λατίνους, µεσογειακούς. Μια ταινία έχει συγκεκριµένο χρονικό περιθώριο, ενώ η σειρά σού επιτρέπει να επικεντρωθείς και να εξερευνήσεις περισσότερο τις προσωπικότητες. Ετσι γίνονται πιο ελκυστικές στο κοινό, µε δυναµική µεταµόρφωσης των χαρακτήρων µεγαλύτερης εµβέλειας και µε συνεχή ηθική ασάφεια µεταξύ καλού και κακού», έλεγε σε συνέντευξή του λίγο πριν από την πρεμιέρα του τρίτου κύκλου πέρσι το καλοκαίρι. Ποιος αμφιβάλλει ότι το πέτυχε; Σίγουρα όχι οι ιθύνοντες του Netflix που έσπευσαν να τον δεσμεύσουν με συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας ήδη από την άνοιξη του 2018.
Είχε μόλις προβληθεί η δεύτερη σεζόν, αλλά ήταν κιόλας ηλίου φαεινότερον ότι η σειρά ανέπτυσσε δυναμική πολύ μεγαλύτερη από οποιοδήποτε μαρκετινίστικο αμπαλάζ. Στην πραγματικότητα ο αμερικανικός κολοσσός δεν έκανε καμία διαφήμιση στο «Casa de Papel». Ούτε είχε κάποια προσδοκία επιτυχίας όταν αγόρασε την ισπανική σειρά που σημείωσε κάτω του μετρίου επιδόσεις όταν προβλήθηκε πρώτη φορά στο prime time του ελεύθερου ισπανικού καναλιού Antena 3.
Η μόνη παρέμβαση που μπήκαν στον κόπο να κάνουν οι Αμερικανοί ήταν να μοντάρουν εξαρχής τα διάρκειας 70 λεπτών επεισόδια ώστε να δημιουργήσουν δύο κύκλους. Η επιλογή αποδείχτηκε σοφή, αφού ακόμα και η πλειονότητα των Ισπανών γνώρισε, αγάπησε και φανατίστηκε με τη σειρά μέσα από τη συνδρομητική πλατφόρμα – ένας ψυχίατρος ενδεχομένως θα παρατηρούσε μια υφέρπουσα μαζοχιστική συμπεριφορά του τηλεοπτικού κοινού που έπρεπε να καταβάλει τον οβολό του για να εκτιμήσει το σίριαλ, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Το «Casa de Papel», εκτός από το να ξορκίσει τις ισπανικές σειρές από το στερεότυπο της telenovela, κατά κόσμον σαπουνόπερας, να τις νομιμοποιήσει και να τις αβγατίσει, όπως μαρτυρά το γεγονός ότι εμφανίζονται πλέον στο Netflix με την ίδια ταχύτητα που κυκλοφορούν τα σαλιγκάρια έπειτα από μια καλοκαιρινή μπόρα, προσέφερε οικουμενική αναγνωρισιμότητα και καντάρια φήμης στους βασικούς πρωταγωνιστές του. Ο Αλβάρο Μόρτε (Προφεσόρ), η Ούρσουλα Κορμπερό (Τόκιο), ο Μιγκέλ Χεράν (Ρίο) και ο Πέδρο Αλόνσο (Μπερλίν) έχουν ποίμνιο εκατομμυρίων ακολούθων στο Instagram, ενώ δέχονται φλερτ από το Χόλιγουντ.
Ενδεικτικό της ακτινοβολίας τους είναι ότι η είδηση πως η Ιτσιάρ Ιτούνιο (βλ. Ρακέλ που έγινε Λισμπόα) νόσησε από τον κορωνοϊό έγινε viral ώσπου να πεις «Τέλεια Ληστεία». Οπως και η σκωπτική δήλωση του Μόρτε στη γαλλική έκδοση του περιοδικού «GQ» ότι η περίοδος της καραντίνας μάλλον δεν είναι μια καλή στιγμή για τραπεζική ληστεία – εκείνος είναι κλεισμένος με τη σύζυγο και τα δίδυμα παιδιά τους στο σπίτι τους στη Μαδρίτη και μαγειρεύει νυχθημερόν, όπως λέει. Ειδικά σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Βραζιλία και η Αργεντινή, τα ποσοστά τηλεθέασης της σειράς είναι δυσθεώρητα.
Μπορεί η «Τέλεια Ληστεία» να ερμηνεύεται από πολλούς σαν μια σειρά που ήρθε να αποδομήσει το πάντα βολικό για συνωμοσιολογία τέρας του συστήματος -βοηθά και η μουσική επένδυση του παρτιζάνικου «Bella Ciao» να παίζει σε λούπα-, ωστόσο το μόνο κοινό που έχει με την οικονομική κρίση είναι ότι ως ιδέα επί χάρτου συνελήφθη το 2008.
Επενδύθηκαν απειράριθμες εργατοώρες για τη συγγραφή του σεναρίου -για μήνες ο Πίνα και ουλαμός των συγγραφέων της ιστορίας δεν είχαν καταφέρει να ξεπεράσουν τις πέντε γραμμές-, υπήρξαν διάφορες ιδέες καταδικασμένες εν τη γενέσει τους στην απόρριψη, όπως οι μάσκες με τη μορφή του Δον Κιχώτη που είχαν αρχικά σχεδιαστεί για τους ήρωες, έγινε εξαντλητικό κάστινγκ για τους πρωταγωνιστές -η Τόκιο έφτυσε αίμα προσπαθώντας για εβδομάδες να πετύχει το ιδανικό στυλ για τη διήγησή της-, ενώ πραγματοποιήθηκε μέχρι κεραίας έρευνα ακόμα και για το χρώμα που έπρεπε να έχουν οι στολές της συμμορίας, οι οποίες, παρεμπιπτόντως, από τον προηγούμενο κύκλο φέρουν την υπογραφή της εταιρείας Diesel.
Με δυο λόγια, η παραγωγή απεργάστηκε όλα τα καπιταλιστικά μέσα, τα ξεζούμισε στην πραγματικότητα για να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο τηλεοπτικό αποτέλεσμα. Και φυσικά, από την ημέρα που η σειρά υιοθετήθηκε από το Netflix και από αποπαίδι έγινε ένα από τα πιο λαμπερά πετράδια του στέμματός του, το budget πήρε την ανιούσα.
Μόνο για τον τρίτο κύκλο πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα σε πέντε χώρες και δημιουργήθηκαν 50 διαφορετικά σετ, ανάμεσά τους και μια μικρογραφία του κτιρίου της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας σε αρχιτεκτονικό στυλ με αναφορές στην περίοδο της δικτατορίας του Φράνκο -ευνόητοι λόγοι ασφαλείας δεν επέτρεψαν την πιστή αντιγραφή-, μέσα στο οποίο εκτυλίσσεται και το μεγαλύτερος μέρος του τέταρτου κύκλου.
Αν κανείς περάσει τον ενθουσιασμό, το virality, τη συναισθηματική ένταση που δημιουργεί η σειρά από το κόσκινο της νηφαλιότητας, πιθανότατα θα αρχίσει να κλονίζεται αναφορικά με την αντισυστημικότητά της. Περισσότερο σε υπερόπλο του καπιταλισμού φέρνει, αφού σε κάνει να πιστεύεις ότι η επανάσταση αρχίζει και τελειώνει στον καναπέ – αφήστε δηλαδή που οι στρεβλά θεωρούμενοι Ρομπέν των Δασών για την πάρτη τους ξεκινούν για το αρχικό πλιάτσικο των 2,4 δισ. ευρώ. Πώς το είχε πει πριν από 2.500 χρόνια ο Σωκράτης; Ουδείς εκών κακός. Σε κάθε περίπτωση, έχουν την ευκαιρία να δώσουν τις απαντήσεις τους (εντάξει, και να ακκιστούν τόσο όσο) στο ντοκιμαντέρ «Money Heist: The Phenomenon» που μόλις κυκλοφόρησε, επίσης στο Netflix.
