Η πανδημία του κορωνοϊού κλείνει θέατρα, ακυρώνει ιστορικά φεστιβάλ και θεσμικές λαοσυνάξεις, αναβάλλει κινηματογραφικές πρεμιέρες, φιέστες και βραβεύσεις. Κανείς δεν θα είναι ίδιος την επόμενη μέρα. Ούτε ο φαντασμαγορικός κόσμος του θεάματος
Είναι Απρίλιος. Δηλαδή η εποχή που όλων των λογιών οι διασημότητες θα άρχιζαν να ξεμυτίζουν από τη χειμερία νάρκη περιφέροντας στα κοινωνικά δίκτυα τον ανοιξιάτικο ξέγνοιαστο εαυτό τους – λες και όλο τον υπόλοιπο χρόνο κουβαλούν κάποιο αβάσταχτο υπαρξιακό άγχος που ασφυκτιά μέσα στο ινσταγκραμικό κάδρο. Είναι όμως Απρίλιος και ακόμα και η γκρίνια και η κριτική οφείλουν να υποχωρούν μπρος στο ξύπνημα της άνοιξης. Σε έναν κανονικό, δηλαδή προ COVID-19, κόσμο οι influencers, τα μοντέλα, οι ηθοποιοί, οι ποπ σταρ και τα εκκολαπτόμενα ή wannabe όμοιά τους, οι άεργοι και οι φωτογενείς, θα ετοιμάζονταν πυρετωδώς για τη μητέρα των μαχών της πόζας στο Coachella Festival.
Η εαρινή σύναξη των νεοχίπις στην ομώνυμη κοιλάδα της Καλιφόρνιας μπορεί να συμπλήρωσε αισίως πέρυσι είκοσι χρόνια ζωής, όμως τα τελευταία χρόνια λαμβάνει διαστάσεις ολοένα μεγαλύτερου ιερού δισκοπότηρου στο οποίο έσπευδαν να σβήσουν τη δίψα τους οι επιδραστικοί των καιρών μας. Οι περσινοί αριθμοί είναι ενδεικτικοί, με πλήθος 99.000 θεατών να παρακολουθεί καθεμία από τις έξι ημέρες της διοργάνωσης. Αλλωστε το ρόστερ του εξαήμερου -χωρισμένο σε δύο long weekends (βλ. Π-Σ-Κ)- φεστιβάλ διευρύνεται πια τόσο ώστε μπορεί να χωνέψει όποιον ετερόκλητο συνδυασμό βάλει ο πιο ευφάνταστος (εντάξει, διεστραμμένος) νους. Φέτος, για παράδειγμα, θα φιλοξενούσε -μεταξύ άλλων- τους Rage Against the Machine, τον Τράβις Σκοτ, τον Τομ Γιορκ, αλλά και τη Λάνα Ντελ Ρέι, τον Κάλβιν Χάρις και τον Φρανκ Οσιαν. Οι υπεύθυνοι όμως λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο, ήτοι τον κορωνοϊό.
Η πανδημία ανάγκασε την εταιρεία παραγωγής να μετατοπίσει χρονικά το φεστιβάλ κατά ένα εξάμηνο, ανακοινώνοντας ως νέες ημερομηνίες διεξαγωγής τα τριήμερα 9-11 και 16-18 Οκτωβρίου. Η ελπίδα ότι έως τότε θα έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα πεθαίνει τελευταία. Πώς αλλιώς, αφού διαφορετικά η οικονομική καταστροφή θα ήταν ασήκωτη. Το 2017 το Coachella απέφερε μόνο στη διοργανώτρια εταιρεία 104 εκατ. ευρώ, ενώ υπολογίζεται ότι η συνολική επίδρασή του στην ευρύτερη περιοχή του Indio είναι δεκαπλάσια, ξεπερνώντας το 1,2 δισ. ευρώ. Η μουσική βιομηχανία πλήττεται σφοδρά από την πανδημία. Ανάμεσα σε άλλους, η Μαντόνα, η Μπίλι Αϊλις και η Σελίν Ντιόν ακυρώνουν, αναβάλλουν ή επαναπρογραμματίζουν τις περιοδείες τους. Το Glastonbury, ένα από τα διασημότερα μουσικά φεστιβάλ στον κόσμο, στο οποίο πέρσι έδωσαν το «παρών» 175.00 θεατές, ακυρώθηκε.
Τον δρόμο της αναβολής και όχι της ακύρωσης επέλεξε μέχρι νεωτέρας το Φεστιβάλ Καννών. Παρότι ο πρόεδρος της διοργάνωσης Πιερ Λεσκίρ εμφανιζόταν μέχρι πρότινος αταίριαστα για το δυστοπικό σενάριο που ενέσκηψε στον πλανήτη αισιόδοξος, τελικά πριν από λίγες ημέρες αποφάσισε το πάγωμα της εμβληματικής κινηματογραφικής λαοσύναξης. Το καινούριο σενάριο θέλει το φεστιβάλ, το κόστος του οποίου φτάνει τα 32 εκατ. ευρώ, να πραγματοποιείται από τα τέλη Ιουνίου έως τις αρχές Ιουλίου. Διαφορετικά οι συνέπειες θα είναι δυσβάσταχτες τόσο για το ίδιο το φεστιβάλ που θα απολέσει τα σημαντικά έσοδα από τους χορηγούς του, οι οποίοι πάντα πληρώνουν αδρά, αφού τα στατιστικά λένε ότι τις εν λόγω εκδηλώσεις παρακολουθούν πολίτες με ετήσιο εισόδημα άνω των 100.000 ή ακόμα και των 200.000 ευρώ, δηλαδή ένα λαχταριστό target group, όσο και για τους δημιουργούς που θα χάσουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναζητήσουν διανομή για τις ταινίες τους. Κυρίως, όμως, θα πληγεί η τοπική οικονομία των Καννών, την οποία το φεστιβάλ εδώ και 72 χρόνια τροφοδοτεί με αίγλη και φυσικά με χρήμα – συνήθως το ένα φέρνει τ’ άλλο. Ηδη ο οικονομικός Τύπος εκφράζει τη βεβαιότητα πως μπορεί μεν ο κινηματογραφικός θεσμός κουτσά στραβά να αντέξει χωρίς τη φετινή διεξαγωγή του, διατηρεί όμως τις αμφιβολίες του αν οι συνδεδεμένες σε αυτό τοπικές οικονομικές δραστηριότητες θα μπορέσουν να απορροφήσουν τους τριγμούς. Πράγμα που θα κληθούν σίγουρα να κάνουν οι επιχειρηματίες και οι πολίτες του Οστιν στο Τέξας, μια και ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ, το South by Southwest (SXWS), που ήταν προγραμματισμένο για τα μέσα Μαρτίου, ακυρώθηκε. Οι πιο μετριοπαθείς υπολογίζουν την οικονομική ζημία στα 320 εκατ. δολάρια.
Ανεπηρέαστο δεν έμεινε ούτε το Met Gala, ο ετήσιος φιλανθρωπικός χορός με οικοδέσποινα την Αννα Γουίντουρ, που μόνο πέρυσι συγκέντρωσε σχεδόν 15 εκατ. ευρώ για τη στήριξη του περίφημου Costume Institute. Ο χορός ακυρώθηκε και οι διασημότητες έμειναν με τις larger than life φορεσιές που είθισται να φορούν στο χέρι. Θύμα του κορωνοϊού έπεσε και η Metropolitan Opera, η οποία για να καλύψει τις απώλειες εσόδων από τις ακυρώσεις των παραστάσεών της απηύθυνε μήνυμα στους κατόχους των εισιτηρίων να μη ζητήσουν επιστροφή χρημάτων προκειμένου να στηρίξουν τον οργανισμό. Το 2020 θα μείνει στην Ιστορία -μεταξύ άλλων- και ως η χρονιά χωρίς απονομή των Tony Awards. Η σεζόν προοιωνίζεται ούτως ή άλλως σκληρή για το Μπρόντγουεϊ, με τα θέατρα κλειστά, και ίσως ακόμα σκληρότερη για τους ηθοποιούς. Πάντως, υπό κανονικές συνθήκες τα Μαθηματικά λένε ότι οι βραβευμένοι με Tony πρωταγωνιστές ανέβαζαν συνήθως κατά 20% το κασέ τους. Στάση αναμονής τηρούν ήδη και οι ιθύνοντες των βραβείων Emmy, οι οποίοι διαμηνύουν ότι εάν δεν συντρέχουν λόγοι δημόσιας υγείας και ασφάλειας, η απονομή τους θα λάβει χώρα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Σε άλλα, πιο ποπ νέα, και η Eurovision, την οποία η Ολλανδία περίμενε να διοργανώσει ξανά έπειτα από 45 ολόκληρα χρόνια, θυσιάστηκε στον βωμό της πανδημίας. Να σημειωθεί ότι το κόστος για τη φετινή διοργάνωση έφτανε τα 26 εκατ. ευρώ, ενώ η ζημία, αν υπολογίσει κανείς τα έσοδα από τους χορηγούς και τις διαφημίσεις, είναι τουλάχιστον τριπλάσια. Και φυσικά, ούτε λόγος για την ανάσα που θα έδιναν στον τουρισμό της περιοχής οι χιλιάδες κόσμου που θα συγκεντρώνονταν για 20 ημέρες στο ολλανδικό λιμάνι. Το συνεδριακό κέντρο που θα φιλοξενούσε τους δύο ημιτελικούς και τον μεγάλο τελικό σήμερα φιλοξενεί αστέγους που πλήττονται από την πανδημία.
Ζημιωμένο βγαίνει το δίχως άλλο και το σινεμά από την κρίση του κορωνοϊού. Μόνο η κινηματογραφική βιομηχανία της Κίνας έχασε εισπράξεις της τάξης του 1,8 δισ., αφού έκλεισε όλες τις αίθουσές της την περίοδο της κινεζικής Πρωτοχρονιάς, που είναι και η πιο προσοδοφόρα της σεζόν. Αλλά και στις ΗΠΑ τα πράγματα δεν είναι πιο ευοίωνα. Το τριήμερο 13-15 Μαρτίου το box office κατέγραψε τις χειρότερες επιδόσεις της τελευταίας 20ετίας -συγκεκριμένα από το 1998- και σταμάτησε αυτοστιγμεί να δημοσιεύει στοιχεία. Αλλωστε ελάχιστοι κινηματογράφοι λειτουργούν ακόμα στις ΗΠΑ και οι προγραμματισμένες πρεμιέρες των ταινιών μετατίθενται στις ελληνικές καλένδες. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων η 25η ταινία Μποντ, το «No Time to Die», η κυκλοφορία της οποίας μετακινήθηκε για τα τέλη Νοεμβρίου. Τα φιλμ του 007 λειτουργούν ως ναυαρχίδα της κινηματογραφικής βιομηχανίας, αν αναλογιστεί κανείς ότι το «Spectre» το 2015 γέμισε τα ταμεία με 800 εκατ. ευρώ. Μετάθεση πήρε και η αναμενόμενη – χάρη στην Γκαλ Γκαντότ- ταινία «Wonder Woman 1984», η οποία δίνει ραντεβού με τους θεατές τον ερχόμενο Αύγουστο (όπου ως γνωστόν είναι παχιές οι μύγες). Μαζί του στη λίστα αναμονής και το «A quite place II» του Τζον Κρασίνσκι με την Eμιλι Μπλαντ, αλλά και το «Fast & Furious 9» που ανέβαλε την πρεμιέρα του για σχεδόν έναν χρόνο και θα προβληθεί τον Απρίλιο του 2021. Και αν οι παραπάνω ταινίες έχουν μια κάποια ελπίδα να προβληθούν στο κοντινό ή στο απώτερο μέλλον -η Universal ήδη τεστάρει τη λύση του on demand-, υπάρχουν κι άλλα φιλμ, αλλά και τηλεοπτικές σειρές, που λόγω κορωνοϊού σταμάτησαν άρον άρον τα γυρίσματά τους και δεν ξέρουν πότε και κυρίως εάν θα επανεκκινήσουν: το «Batman» με τον Ρόμπερτ Πάτινσον, η τρίτη ταινία των «Φανταστικών Ζώων», η συνέχεια του «Avatar», που ο Τζέιμς Κάμερον σκαρώνει στη Νέα Ζηλανδία, η «Επικίνδυνη Αποστολή 7», το «Peaky Blinders», το «Handmaid’s Tale», αλλά και η σειρά «The Prom» με τις Μέριλ Στριπ και Νικόλ Κίντμαν, την οποία ο Ράιαν Μέρφι ετοιμάζει για λογαριασμό του Netflix, είναι μερικές από αυτές. Ναι, η on demand τηλεόραση είναι μια πρώτης τάξεως ψυχαγωγική σανίδα σωτηρίας στον καιρό της καραντίνας, όμως μη νομίζετε ότι μένει κι αυτή αλώβητη. Η Disney, για παράδειγμα, ανέβαλε το λανσάρισμα του νέου καναλιού της σε πολλές χώρες της Ευρώπης αφού συνέπεσε με το πανδημικό κύμα του COVID-19.
Πιο ευοίωνα είναι το δίχως άλλο τα πράγματα για το Netflix. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η αμερικανική εταιρεία θα κλείσει το πρώτο τρίμηνο του 2020 έχοντας προσηλυτίσει επτά εκατομμύρια νέους συνδρομητές παγκοσμίως. Αλλωστε, παρότι φιλοσοφία της πλατφόρμας είναι να μην ανακοινώνει νούμερα και αριθμητικά ποσοστά, πρόσφατα ο Τεντ Σαράντος, ο Ελληνοαμερικανός διευθυντής Περιεχομένου του Netflix, παραδέχτηκε ότι τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση στο streaming – παρεμπιπτόντως το HBO παρατήρησε αύξηση της παρακολούθησης μέσω του app του κατά 65% συγκριτικά με το περασμένο καλοκαίρι. Είναι όμως αυτό αρκετό για να γλιτώσει τις πλατφόρμες από το τσουνάμι που μοιάζει να καταπίνει την παγκόσμια σόουμπιζ; Οι Κασσάνδρες επισημαίνουν ότι παρότι το Netflix θα είναι πάντα ο ώμος όπου καθένας με μια ελάχιστη συνδρομή θα μπορεί να ακουμπήσει στην περίοδο του cocooning, αυτό ακριβώς το χαμηλό αντίτιμο δεν βοηθά ιδιαίτερα τη ρευστότητα στο ταμείο του. Χώρια που με τόσα εκατομμύρια εργαζομένους πληττόμενους και οικονομικά από τις συνέπειες του COVID-19 πολλοί εγγεγραμμένοι χρήστες θα σκεφτούν δυο και τρεις φορές το τίμημα – ειδικά από τη στιγμή που στις ΗΠΑ τουλάχιστον υπάρχουν ακόμα πιο φτηνά παρόμοια ψυχαγωγικά προϊόντα.
Στα καθ’ ημάς, το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός του καλοκαιριού, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, παραμένει ζωντανό και ενεργό, όπως υπενθύμισε η πρόσφατη, συνοπτική λόγω των συνθηκών, παρουσίαση του προγράμματός του από την Κατερίνα Ευαγγελάτου διαμέσου ενός βίντεο στο YouTube. Προφανώς η πανδημία θα επηρεάσει τον προγραμματισμό, τις ημερομηνίες των παραστάσεων, ίσως αναβάλει ή μπορεί να ακυρώσει κάποιες, όμως, όπως υπογράμμισε η νέα καλλιτεχνική διευθύντριά του, ειδικά μετά την περίοδο που διανύουμε ένα διεθνές πολιτιστικό φεστιβάλ θα είναι όχι μόνο ανάγκη, αλλά και υποχρέωσή μας.
